پیری و چشم

واقعیت این است که همانگونه که با پیشرفت سن پوست چین و چروک خورده و سوخت و ساز کند شده و موها سفید می شوند، چشم ها نیز تحت تاثیر افزایش سن قرار می گیرند. با پیری جمعیت، تعداد افراد مبتلا به بیماری‌های چشم افزایش می‌یابد و کاهش دید ، تبدیل به یک مشکل عمده سلامتی عمومی می‌شود. در این مبحث خلاصه ای از اختلالات و بیماری های چشمی که در مراحل مختلف پیری عارض می شوند را مرور خواهیم کرد. بعضی از این تغییرات، با توجه به سن نرمال محسوب می شوند. بعضی دیگر، بیماری های تهدید کننده بینایی می باشند. به همین دلیل توصیه می شود در سنین بالای ۴۰ سال بطور مرتب تحت نظر چشم پزشک باشیم تا با تشخیص و درمان زودرس بتوانیم جلوی کاهش بینایی را بگیریم.
مطالعات نشان داده است که پیر چشمی، خشکی چشم، مگس پران و جرقه های نورانی، دژنراسیون ماکولا (تخریب لکه زرد)، گلوکوم، آب مروارید و رتینوپاتی دیابتی عوامل اصلی اختلال و یا کاهش بینایی در افراد بالای ۴۰ سال هستند.

پیر چشمی presbyopia
در هنگام مطالعه، عدسی با تغییر انحنا خود این امکان را ایجاد می‌نماید که بتوانیم اجسام نزدیک را بخوبی ببینیم. این قابلیت از سن ۴۰ تا ۴۵ سالگی به بعد، کاهش می‌یابد و بنابراین پیر چشمی عارض می‌گردد، بدین معنا که برای دید نزدیک و مطالعه نیاز به عینک جداگانه خواهد بود. هنگامی که فردی به نزدیک نگاه می‌کند، انقباض عضله سیلیاری(جسم مژگانی)، کشش عدسی را کم می‌کند و لذا عدسی کروی‌تر شده و قدرت انکساری بیشتری پیدا می‌کند و تصویر جسم نزدیک را بر شبکیه می‌اندازد (عمل تطابق). در نگاه به دور عکس این حالت اتفاق می‌افتد. با پیر شدن و کاهش حالت ارتجاعی عدسی ، قدرت تطابق آن کاهش می‌یابد و فرد اجسام نزدیک تار می‌بیند.این همان حالتی است که به آن پیر چشمی گفته می شود.

پیر چشمی تقریبا در همه افراد اتفاق می افتد. همه افرادیکه عیوب انکساری (نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم) دارند، دچار پیر چشمی می شوند؛ اما در افراد نزدیک بین پیر چشمی مزاحمت کمتری ایجاد می کند؛ زیرا نزدیک بینی تا اندازه ای پیر چشمی را خنثی کرده و افراد برای دیدن اجسام نزدیک مشکل کمتری دارند.

خشکی چشم Dry eye

خشکی چشم یکی از شایعترین علل مراجعه افراد به درمانگاه چشم پزشکی است. این بیماری که ناشی از تغییر در کیفیت یا کمیت اشک چشم می‌باشد و می‌تواند افراد را در همه گروه‌های سنی مبتلا کند اما شیوع آن در افراد مسن تر بیشتر است. این بیماری بیشتر زنان را مبتلا می‌کند. این بیماری در زنان در موقع حاملگی یا یائسگی شایع تر است. علائم این بیماری ممکن است از سوزش و خارش خفیف چشم در موقع انجام کارهای چشمی تا ایجاد سوراخ قرنیه در موارد خیلی شدید متغییر باشد.

مگس پران Floater

مگس‌پران در افراد بالای ۶۰ سال، افراد نزدیک بین، افراد با پیشینه جراحی چشمی (به‌ویژه جراحی آب مروارید) و افرادی که سابقه التهاب داخل چشمی (یوئیت) دارند بیشتر دیده می‌شود.

مگس‌پران عارضه بسیار شایعی است و با گذشت سن شیوع آن افزایش می‌یابد به‌طوری‌که بیش از ۷۰–۶۰٪ افراد بالای ۶۰ سال مگس‌پران را تجربه کرده‌اند. رشته‌های موجود در زجاجیه در بچه‌ها و افراد جوان معمولاً بسیار ظریف است و دیده نمی‌شود اما با بالا رفتن سن این رشته‌ها ضخیم‌تر می‌شوند و در بعضی جاها به هم می‌چسبند و باعث ایجاد کدورت می‌شوند که سایه این کدورت بر روی شبکیه به صورت مگس‌پران احساس می‌شود. به علاوه در بسیاری از افراد مسن بخشی از رشته‌های محیطی زجاجیه که به شبکیه متصل بوده و از جای خود کنده می‌شود و به داخل بخش‌های مرکزی زجاجیه می‌افتد. این حالت که آن را (جداشدگی خلفی زجاجیه) می‌نامند شایعترین علت ایجاد مگس‌پران است. گاهی اوقات هم وجود التهاب داخل چشمی (یووئیت) سبب تجمع سلول‌های التهابی در زجاجیه می‌شود که باعث ایجاد مگس‌پران می‌شود. یک علت دیگر مگس‌پران وجود خون‌ریزی در داخل زجاجیه است؛ مثلاً در افراد مبتلا به دیابت ممکن است خون‌ریزی خفیف چشمی ابتدا به صورت یک مگس‌پران دیده شود.

جرقه های نورانی (فلاشینگ)

زمانی که زجاجیه روی شبکیه مالیده میشود یا نسبت به هم کشیده می شوند، شما نوری شبیه فلاش زدن یا رعد و برق احساس می کنید.ممکن است زمانی که چشمتان ضربه می خورد نیز چنین حسی را تجربه کنید.

فلاش های نوری ممکن است هفته ها یا ماه ها ظاهر شده و ناپدید شوند. هر چه مسن تر شویم، بیشتر احتمال دارد که این فلاش ها را تجربه کنیم. اگر به طور ناگهانی احساس جرقه و فلاش نوری کردید، لازم است از نظر احتمال پارگی پرده شبکیه بلافاصله توسط چشم پزشک معاینه شوید.

دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (ARMD) یا (Age Related Macular Degeneration)

دژنراسیون وابسته به سن ماکولا، یکی از عوامل کاهش دید در سنین بالا است. چون این بیماری در افراد مسن دیده می‌شود اغلب به‌عنوان دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (ARMD) یا (Age Related Macular Degeneration) از آن نام‌برده می‌شود. اگرچه دژنراسیون ماکولا تقریباً هیچ‌وقت منجر به کوری کامل نمی‌شود اما می‌تواند موجب کاهش قابل‌توجهی در بینایی گردد.

دژنراسیون ماکولا در افراد بالای ۶۰ سال شایع تر بوده و زنان بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. این بیماری می تواند عارضه بعضی داروها نیز باشد. همچنین به نظر می رسد ارث نیز در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد.

در این بیماری، دید تیز و متمرکز از بین می‌رود و تصاویر، شفافیتشان را از دست می‌دهند. این موضوع، توانایی مطالعه، رانندگی کردن، تماشای تلویزیون و فعالیت‌های معمول روزانه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در بیماری دژنراسیون ماکولا، بخشی از چشم که باعث دیدن دقیق جزئیات می‌شود (ماکولا یا لکه زرد)، آسیب می‌بیند و سلول‌های آن دچار مرگ می‌شوند. در بعضی بیماران پیشرفت بیماری بسیار تدریجی است و علائم بسیار خفیف هستند. در برخی دیگر، بیماری سریع‌تر پیشرفت می‌کند و باعث کاهش دید شدید یا از دست دادن کامل بینایی می‌شود.

آب مروارید Cataract
آب مروارید عبارت است از تیره و کدر شدن عدسی چشمها . این حالت می تواند باعث مشکلات بینایی هنگام مطا لعه رانندگی و دیگر امور روزانه شود. شایع ترین نوع کاتاراکت عبارت است از کاتاراکت وابسته به سن. کاهش شفافیت عدسی چشم یک روند طبیعی در طول زمان است و به واسطه افزایش سن احتمال ابتلا به این بیماری افزایش پیدا می کند تقریبا تمام افراد بالای ۶۵سال به درجاتی از این بیماری مبتلا می شوند غالبا کاتاراکت پیشرفت تدریجی دارد و در آغاز مشکلات بینایی ایجاد نمی کند اما با افزایش کدورت عدسی مشکلات بینایی نیز آغاز می شود.

علائم شایع آب مروارید عبارتند از:

· تار شدن دید چشم که بدون درد است
· حساسیت به نور
· تغییرات مکرر نمره عینک
· دو بینی در یک چشم
· احتیاج به نور بیشتر برای مطالعه
· کاهش دید در شب
· محو شدن یا زرد شدن رنگها

آب مروارید ممکن است سبب تاری یا عدم وضوح دید شودمقدار و شکل کدر شدن عدسی متفاوت است. چنانچه کدر شدن عدسی نزدیک مرکز عدسی نباشد ممکن است شما از وجود آب مروارید آگاه نباشید
گلوکوم Glaucoma
بیماری گلوکوم باعث آسیب‌دیدگی عصب بینایی می‌شود و یکی از عوامل اصلی کاهش بینایی است. در این بیماری، فشار مایع داخل چشم به تدریج افزایش می‌یابد و به عصب بینایی آسیب می‌زند. گلوکوم در ابتدا علامتی ندارد و با معاینه کامل چشم تشخیص داده می‌شود. افراد زیر، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند و باید هر دو سال یک بار، معاینه چشم شوند:

سیاه پوستان
افراد بالای ۶۰ سال
افراد دارای زمینه بیماری گلوکوم در خانواده
به این دلیل اهمیت معاینات دوره ای چشم پزشکی بازر تر می شود .

رتینوپاتی دیابتی
رتینوپاتی دیابتی در اثر بیماری دیابت ایجاد می‌شود و شبکیه چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شبکیه، یک بافت حساس به نور در پشت کره چشم است. رتینوپاتی دیابتی، اصلی‌ترین عامل نابینایی بزرگسالان در کشور آمریکا است. بیش از نیمی از افراد بالای ۱۸ سال مبتلا به دیابت، دچار رتینوپاتی دیابتی می‌شوند. افراد مبتلا به دیابت باید حداقل سالی یک بار معاینه کامل چشم شوند.

توصیه های چشم پزشکی

شما می توانید با پیشگیری فعالانه از چشمانتان مراقبت کنید. نباید منتظر بمانید تا علائم بیماری های چشم به سراغ شما بیایند و پس از آن به چشم پزشک مراجعه کنید. از آنجائیکه تغییرات سنی در چشم ها از ۴۰ سالگی شروع می شود، بر اساس توصیه انجمن چشم پزشک امریکا همه افراد بزرگسال سالم؛ حتی اگر هیچ علائمی نداشته باشند، در سن ۴۰ سالگی تحت معاینه کامل چشم پزشکی قرار گیرند.

بعد از معاینه چشم پزشکی پایه اولیه، افراد باید تحت معاینات چشم پزشکی دوره ای قرار گیرند:

تا سن ۵۴ سالگی هر دو تا چهار سال
تا سن ۶۵ سالگی هر یک تا سه سال
بالای سن ۶۵ سال هر یک تا دو سال یا بر اساس پیشنهاد
اگر فردی دچار اختلال یا بیماری چشمی خاصی باشد، ممکن است برای جلوگیری از آسیب بینایی، معاینات چشم پزشکی در فواصل کوتاه تری انجام شود.